“Je krijgt er gewoon stoflongen van”

De mogelijkheden met nanotechnologie zijn ongekend. Maar zoals met elke nieuwe technologie, is er nog weinig bekend over de risico’s voor milieu en gezondheid. Dat is lastig. Want wat moet je doen? Zorgen maken en afwachten? Of maatregelen nemen? En hoe dan? 

Nano risico's

Er is nog veel onduidelijk over de mogelijke gezondheidsschade van nanodeeltjes. Wel is duidelijk dat deeltjes schadelijker kunnen worden naar mate ze kleiner worden. De effecten van nanodeeltjes op je lichaam zijn vergelijkbaar met die van fijnstof. Daarbij zijn nanodeeltjes, omdat ze zo klein zijn, heel goed in het veroorzaken van ontstekingen. Bijvoorbeeld in de longen, de lever en de nieren. In het bijzonder veroorzaken sommige nanobuisjes ontstekingen wanneer je ze inademt. In de carrosseriebranche worden deze gebruikt in sommige kunststofproducten zoals bumpers, dashboards en spiegelbehuizingen.
Het is daarom goed om je optimaal te beschermen als je wordt blootgesteld aan nanodeeltjes en nanobuisjes. Alleen zo kun je voorkomen dat nanodeeltjes en nanobuisjes je gezondheid aantasten.

Wat kun je ervan krijgen?

Omdat nanodeeltjes zo klein zijn, kunnen ze heel diep in het lichaam komen. 
Ook reageren nanodeeltjes anders dan hun ‘grotere broers en zussen’ chemische stoffen. 
Het wetenschappelijk onderzoek naar gezondheidsschade door nanodeeltjes is nog volop gaande. Er staat dus nog niks vast over de risico’s. Maar er bestaat kans dat nanodeeltjes kunnen leiden tot…..

• Ontstekingen in je longen of op je huid
• Ontstekingen in organen, zoals lever en nieren
• Hart- en vaatziekten
• Invloed op erfelijk materiaal of schadelijk voor het ongeboren kind
• Littekenweefsel in longen (specifiek voor koolstof nanobuisjes)

Hoe krijg je ze binnen?

Nanodeeltjes kunnen alleen schadelijk zijn voor je gezondheid als je ze binnenkrijgt. Dat kan door inademing of door de huid. 

Inademing

Nanodeeltjes kun je inademen, maar dat gebeurt niet zomaar. Dat kan alleen als ze vrij komen in de vorm van stofdeeltjes of vloeistofdeeltjes (nevel). 
Als je naast een kruiwagen met UHSB-mortel (Ultra Hoog Sterkte Beton) staat, of in het lab proefblokken voor kwaliteitscontrole stort, hoef je niet bang te zijn dat je nanodeeltjes inademt. En ook niet als je vervolgens het blok uit de mal haalt. Dit komt doordat silica fume als het ware helemaal opgaat in de beton structuur. Dit is anders wanneer je in droge poedervorm nanodeeltjes zoals titaandioxide, nanovezels of nanobuisjes toevoegt aan de mortel. Dat gebeurt bijvoorbeeld als je met de hand los instort in de menger. 
Nanomaterialen kunnen  vrijkomen als je het uitgeharde beton gaat bewerken. Niet als je het verplaatst, maar wel als je er aan gaat bikken, vermalen of bij het drukken van een kubus in het lab. Het stof dat hierbij vrijkomt kun je inademen.
Je kunt nanomateriaal ook inademen als je het in poedervorm boven in de truck-mixer stort. Omdat het risico op inademing dan te groot zou zijn, wordt silica fume in wateroplosbare big-bags of als slurrie aangeleverd. Op die manier is de kans op inademing klein en neemt tegelijkertijd de verwerkbaarheid van het materiaal toe. Immers: nanopoeder storten is extreem lastig door de hoge stoffigheid. Ook  titaandioxide wordt om die reden vaak in oplosbare big-bags verpakt. 

Huid

Nanodeeltjes kunnen ook door je huid je lichaam binnendringen. Al gaat dat wel veel moeilijker en langzamer dan bij inademen. Je loopt risico wanneer je een vloeibaar nanoproduct (bijvoorbeeld de betonmortel) op je huid krijgt. Dit kan voorkomen bij onderhoudswerkzaamheden aan de betonmortelcentrale, bij calamiteiten (slang schiet los), wanneer je kwaliteitscontroles uitvoert in het lab of wanneer je als truckchauffeur je mixer reinigt. 

Risicovol werk

Ook bij onderhoud, opruimen en schoonmaken loop je kans op contact met nanomaterialen. Bijvoorbeeld wanneer je bezig bent met onderhoudswerkzaamheden aan de centrale. Of bij het opvegen van stof of het uitbikken van een betonmixer of silo.

Meer weten over nano?

Hier vind je meer websites over nano.