“Ik wil er niet over tien jaar achter komen dat het schadelijk is”

De mogelijkheden met nanotechnologie zijn ongekend. Maar zoals met elke nieuwe technologie, is er nog weinig bekend over de risico’s voor milieu en gezondheid. Dat is lastig. Want wat moet je doen? Zorgen maken en afwachten? Of maatregelen nemen? En hoe dan? 

Nano risico's in ziekenhuizen

Er is nog veel onduidelijk over gezondheidsschade door nanodeeltjes. Wel is duidelijk dat deeltjes schadelijker zijn naarmate ze kleiner zijn. De effecten van nanodeeltjes op je lichaam zijn vergelijkbaar met die van fijnstof. Verder zijn nanodeeltjes, omdat ze zo klein zijn, heel goed in het veroorzaken van ontstekingen. Bijvoorbeeld in de longen, de lever en de nieren. In het bijzonder veroorzaken sommige nanobuisjes ontstekingen wanneer je ze inademt. 
Van nanodeeltjes in medicijnen is vaak wel goed bekend welk effect ze hebben in het lichaam. Ook voor deze deeltjes geldt dat ongewenste blootstelling onverwacht schadelijk kan zijn voor werknemers.
Het is daarom goed om je optimaal te beschermen als je wordt blootgesteld aan nanodeeltjes en nanobuisjes. Alleen zo kun je voorkomen dat nanodeeltjes en nanobuisjes je gezondheid aantasten.

Wat kun je ervan krijgen?

Omdat nanodeeltjes zo klein zijn, kunnen ze heel diep in het lichaam komen. 
Ook reageren nanodeeltjes anders dan hun ‘grotere broers en zussen’ chemische stoffen. 
Het wetenschappelijk onderzoek naar gezondheidsschade door nanodeeltjes is nog volop gaande. Er staat dus nog niks vast over de risico’s. Maar er bestaat kans dat nanodeeltjes kunnen leiden tot…..

• Ontstekingen in je longen of op je huid
• Ontstekingen in organen, zoals lever en nieren
• Hart- en vaatziekten
• Invloed op erfelijk materiaal of schadelijk voor het ongeboren kind
• Littekenweefsel in longen (specifiek voor koolstof nanobuisjes)

Hoe krijg je ze binnen?

Nanodeeltjes kunnen alleen schadelijk zijn voor je gezondheid als je ze binnenkrijgt. Dat kan door inademing of door de huid. 

Inademing

Nanodeeltjes kun je inademen, maar dat gebeurt niet zomaar. Dat kan als het product stuift. Bijvoorbeeld wanneer je werkt met poeders, zoals in het laboratorium of de apotheek bij het prepareren van medicatie of aanmaken van contrastvloeistoffen. Ook bij het aanmaken van botcement, bijvoorbeeld in de OK, bestaat er kans op inademing. 

Als je werkt met vloeistoffen of pasta’s dan is de kans op inademing veel kleiner. Natuurlijk moet je je in dat geval wel beschermen tegen eventuele huidblootstelling. 

Huid

Nanodeeltjes en nanobuisjes kunnen mogelijk door je huid je lichaam binnendringen. Dit gaat veel moeilijker en langzamer dan bij inademen, maar het kan wel. Je loopt risico wanneer je een vloeibaar nanoproduct (bijvoorbeeld een imaging vloeistof) op je huid krijgt. Niet wanneer je een met nanotechnologie geharde scalpel vasthoudt of een antibacterieel verband met nano-zilver aanlegt. 

In antibacteriële kleding (die ondermeer OK-personeel draagt) is nano-zilver in de textiel-vezel verwerkt. Nano-zilver is weinig schadelijk voor mensen maar is tegelijkertijd wel een biocide en zal in direct contact met de huid zowel op lichaamseigen als 'pathogene' bacteriën inwerken. 

Risico tijdens opruimen en schoonmaken

Je loopt met name ook risico tijdens het 'opruimen en schoonmaken'. Bijvoorbeeld op huidblootstelling terwijl je je apparatuur of instrumentarium schoonmaakt, lege verpakkingen afvoert of gemorst product of restjes opruimt.
Denk ook aan opruimwerkzaamheden of verzorgende activiteiten zoals het opruimen van braaksel. 
Wanneer je gemorste stoffen of poeders moet opruimen, zorg dan dat je dit doet met een natte (vochtige) wegwerp doek en laat gemorste vloeistoffen niet indrogen. Zo verlaag je de kans dat het gemorste product 'verstuift'. Het afval moet apart worden verwijderd.

Meer weten over nano?

Hier vind je meer websites over nano.